Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς η τέχνη του κεντημένου ψωμιού στον Βαρνάβα της Αττικής

Μετά από ενέργειες της Λαογραφικής Εταιρείας Βαρνάβα του Δήμου Μαραθώνος!

Aπό το 2002 η ελληνική πολιτεία έχει υιοθετήσει τον όρο «άυλα πολιτιστικά αγαθά», για να θεσπίσει τη διαφύλαξη της πολιτισμικής κληρονομιάς που μέχρι τότε περιγραφόταν ως «παραδοσιακός και σύγχρονος λαϊκός πολιτισμός». Συγκεκριμένα, ως άυλα πολιτιστικά αγαθά νοούνται εκφράσεις, δραστηριότητες, γνώσεις και πληροφορίες, όπως μύθοι, έθιμα, προφορικές παραδόσεις, χοροί, δρώμενα, μουσική, τραγούδια, δεξιότητες ή τεχνικές που αποτελούν μαρτυρίες του παραδοσιακού, λαϊκού και λόγιου πολιτισμού».

Περίπου έναν χρόνο αργότερα, υιοθετήθηκε από την UNESCO η Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage. Η Σύμβαση προχωρά ένα βήμα σε σχέση με την ελληνική νομοθεσία, αποδίδοντας πρωταρχική σημασία στις κοινότητες-φορείς της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το κεντημένο ψωμί στην Ελληνική παράδοση

Στο βιβλίο «Το Ψωμί και τα Γλυκίσματα των Ελλήνων» του Νίκου και της Μαρίας Ψιλάκη, σχετικά με το κεντημένο ψωμί, αναφέρεται ότι

«Ο άρτος πλουμίζεται με συμβολισμούς εμπνευσμένους από την καθημερινή ζωή και τη σχέση των ανθρώπων με τη φύση και κωδικοποιεί μια συγκεκριμένη ευχετική πρόθεση του δημιουργού η αυτού που το έχει παραγγείλει. Σύμβολα της παράδοσης: φίδια, άνθη, φύλλα, κουκουνάρια, σταφύλια, ρόδια, πουλιά, σαύρες, σκαντζόχοιροι, ποντικοί, σκορπιοί, πεταλούδες, κόμποι, κομπολόι, τροχοί κ.α»

Η τέχνη του κεντημένου ψωμιού στον Βαρνάβα της Αττικής

Το κεντημένο ψωμί, με την ιδιαίτερη τεχνική διακόσμησης κυρίως από τις γυναίκες του Βαρνάβα, συνδέεται με σημαντικά γεγονότα στην ζωή και -το σημαντικότερο και πιο ελπιδοφόρο- περνά από γενιά σε γενιά μέχρι και σήμερα από τους κατοίκους μας που διατηρούν ανέπαφη την παράδοση.

Μετά από ενέργειες της Λαογραφικής Εταιρείας Βαρνάβα του Δήμου Μαραθώνος έγινε εγγραφή του στοιχείου «Η τέχνη του κεντημένου ψωμιού στον Βαρνάβα της Αττικής» στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας.

Σύμφωνα με τον Δήμο Μαραθώνος, “πρόκειται για μία ιδιαίτερα τιμητική διάκριση για την Κοινότητα Βαρνάβα, η οποία αποτελεί επιστέγασμα της άοκνης δράσης της Λαογραφικής Εταιρείας Βαρνάβα που από την ίδρυση της (2002), με τη δημιουργία του Διαδραστικού Αγροτικού & Ιστορικού Λαογραφικού Μουσείου (2003), του Μουσείου Άρτου (2005) και με πλήθος εκδηλώσεων, συμβάλλει στη διατήρηση και στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και της συλλογικής μας μνήμης”.